Tuyệt tác ca dao: Cởi áo và nhẫn rơi

Trong kho tàng văn học dân gian Việt Nam, có 1 bài ca dao đặc biệt nói về ý nghĩa và hành xử trong Tình Yêu , nghe rất quen thuộc: "Yêu nhau cởi áo trao nhau....qua cầu nhẫn rơi". Đó là áng văn bất hủ, có khả năng biểu đạt ý nghĩa, sắc thái tình cảm thiêng liêng và kỳ diệu nhất của con người, theo lối dân dã, ý tứ, tinh tế...

Trong tình yêu, "cởi áo trao nhau" với nghĩa cụ thể là quan tâm đến nhau, chia sẻ với nhau, gần gũi, hiến dâng... Nghĩa sâu xa là tin cậy nhau, chân thành với nhau, cởi bỏ cái vỏ bọc, giả tạo bên ngoài..."Về nhà dối mẹ" là ý dễ gây hiểu lầm nhất, thú vị nhất. Nếu hiểu là "nói dối mẹ" cũng được thôi nhưng không ổn lắm, mặc dù người đời có thói xấu đó. Có lẽ phải tin vào nguồn âm "rối" mới hiểu được sự "bối rối" của người chớm yêu khi phải thú nhận 1 thứ tình cảm khác lạ với mẹ mình. Diễn đạt thêm ý đó bởi "qua cầu gió bay". Mẹ ơi, con có "cầu" duyên, nhưng điều mẹ nghe thấy chỉ là "gió bay" thôi (phong thanh).

Thật rắc rối, nhưng đó là thứ tình cảm con chưa bao giờ có và chưa khảng định chắc chắn được. Khi cần thời gian để khảng định tình yêu lâu bền thì "nhẫn" cần được trao cho nhau. Cụ thể là cái nhẫn, tinh tế hơn là chữ Nhẫn. Vì thế mà đám cưới nào cũng thích trao nhẫn, đeo nhẫn để nhắc nhở chữ Nhẫn. Sao phải dối mẹ nữa, chỉ là "bối rối" thưa mẹ rằng tình yêu đã chín. Khi thời gian tìm hiểu, thử thách...đã qua, sự diễn đạt "nhẫn rơi" chỉ có thể hiểu theo nghĩa "mẹ ơi, con đã cầu được (qua cầu), chúng con đã tìm hiểu và chờ đợi đủ rồi, cho chúng con lấy nhau nhé ?". Ôi trao, thật là tuyệt tác! Đố ai tìm được ở đâu khác trên thế giới tác phẩm văn học dân gian nào mà diễn đạt tình yêu một cách xúc tích, giầu hình tượng và tinh tế hơn thế ...

(Phan Tất Thứ. facebook.com/phantatthu)